Dünya Gıda Dergisinde Temmuz ayında çıkan Özlem As ile yaptığım röportaj.
Sağlıklı yaşam ve farklı tatlara yönelik arayış sonucu son dönem avokado, Hindistan cevizi, fındık, ceviz, keten tohumu yağlarına ilgi artmış durumda. Meyve-sebze ve kuruyemiş olarak tüketildiğinde de sağlık üzerinde olumlu etkileri olan ürünlerin yağlarını beslenme uzmanları da öneriyor.
Filiz Karaoğlu
DÜNYA GIDA DERGİSİ
Temmuz 2016
Son yıllarda hızla yükselen sağlıklı ya- șam trendi, tüketilen yağlarda da kendini gösteriyor. Sadece yemeklik yağlarda değil vücut bakım, güzellik için de doğaya, doğala dönüș trendi yaygınlașıyor.
Zeytinyağı, keten tohumu yağı, fındık, ceviz, avokado ve Hindistan cevizi yağı en gözde olan yağlardan.
Özellikle avokado ve Hindistan cevizi yağı dikkat çeken yağlardan.
Alternatif yağların kullanım önerileri, sağlık üzerindeki etkilerini Diyetisyen Filiz Karaoğlu ile konuștuk.
Özellikle yeni tatlara açık kișilere avokado, Hindistan cevizi gibi yağları öneren Karaoğlu, yemeklik olarak tüketildiğinde bağıșıklık sistemini güçlendiren bu yağların
cilt sağlığı, güzelliği için de çok faydası olduğunu söyledi.
İnsanların yașamları boyunca kendilerine en çok kalori (enerji) veren yiyeceklere eğilim gösterdiklerini ifade eden Karaoğlu,
“Dünyada birçok etnik gurubun, birçok iklim koșullarının, birçok bitki, meyve ve sebze çeșidinin yanı sıra birçok beslenme șekli ve bunlara uyumlu insanların genetik yapıları gelișmiștir.
Çünkü içgüdüsel olarak insanlar vücutlarında ne kadar fazla enerji depolarlarsa o kadar uzun süre bu ener- jilerini kullanabilirler. En çok kalori alabile- cekleri yemeklerin bașında tabii ki yağlar gelir çünkü sadece 1 gram yağda 9 kcal vardır. Çok az yağ tüketerek bile çok fazla kalori (enerji) sağlayabilirler. Uzun süre bu depoladıkları enerjileri tüketebilirler. Bu nedenle nereye giderseniz gidin oranın iklim koșullarına uyum sağlayan yağ elde edilecek bitkisel veya hayvansal ürünler vardır.
Bunlar tereyağ, zeytinyağı, avakado yağı, Hindistan cevizi yağı, ayçiçek yağı, mısırözü yağı, sebze yağları ve kanola yağı, susam yağı, fındık veya ceviz yağı gibi olabilir” șeklinde konuștu.
Yağların kalori olarak birbirinden hiçbir farkı olmadığının ve tümünün 1 gramının 9 kcal olduğunu ifade eden Kara- oğlu, yağın türünün kalori miktarını değiștirmediğini, hangi yağdan fazla tüketilirse tüketilsin alınan enerji yakılmazsa kilo alınacağını söyledi.
Karaoğlu, “Ama șunu da belirtmeliyim ki trans yağlar vücut tarafından besin olarak görülmediği için ilerde önüne geçilemeyen sağlık problemlerine neden olabilir. Tereyağlara gelince bütün yağlar gibi sınırlı tüketildiği taktirde sağlıklıdır, fazlası kalp ve kalp hastalıklarına, damar tıkanıklıklarına neden olabillir ve bilimsel olarak kanıtlanmıștır” diye konuștu.
Meyveleri tüketerek başlayın
Avokado, Hindistan cevizi yağı gibi alternatif yağları değișik tadlara açık olan insanlar için tavsiye ettiğini ama önce meyveleri ve sebzeleri deneyerek bu yağlara bașlamalarını öneren Karaoğlu, “Hindistan cevizi yağını yemekler için ama avakado yağını salatalarda tavsiye ederim.
Amerika’da yașadığım sürede çok çeșitli ve fırınlanmıș ve ekmek ve cips çeșitleri olduğu için bolca guacamole sosu tüketiyordum ama Türkiye’de avokadoyu kahvaltıda peynir, zeytin ve yumurta ile tüketiyorum.
Özellikle de tuzsuz olarak zeytin ile birlikte inanılmaz bir ikili oluyor. Hindistan cevizi yağına gelince, kahvaltılarda ya da tatlılarda kesinlikle kullanılabilir. Hem de o müthiș tadı, kokusu ve aroması direkt tatlılara karıșır inanılmaz bir tatlı olușturur.
Güzellik ürünlerine gelince bu yağların (özellikle de Hindistan cevizi ve avokado yağı) karıșımı ile birlikti yapılan maskeler ve bakım ürünleri doğrudan cilt üzerine uygulanırsa faydalı olabilir.
Her cilt, saç ve vücut yapısına uygun olmayabilir” diye konuștu.
Alternatif yağların sağlık etkileri
Avakado yağının, A, C ve E vitaminlerinden zengin olduğu için bağıșıklık sitemini kuvvetlendirdiğini ve cildi beslediğini ifade eden Karaoğlu, sağlık ve güzellik üzerindeki etkilerini șu șekilde anlattı: “Ben avokado kabuğunu çöpe atmak yerine yüzüme ve cildimin kuru yerlerine sürerek 15 dakika beklettikten sonra ılık suyla yıkıyorum. Satın alabileceğiniz en güzel nemlendiriciden çok daha besleyicidir.
Hindistan cevizi yağı, özellikle de bağıșıklık sistemini geliștirip tansiyonun düșmesine ve laurik asit sayesinde hızlıca enerjiye dönüșür, doymuș yağların aksine. Cildi nemlendirir ve korur, özellikle de zeytinyağı ile birleștiğinde güneș sonrası ıslak vücuda uygulandığında hem güzel kokusu hem de inanılmaz sağlıklı bir nemlendirme ișlemi görür. Karbonatla karıștırıldığı taktirde dișleri temizler ve beyazlatır. Saçları nemlendirir. Bunun gibi birçok bitkisel yağ ülkemizde üretilen bitkisel yağ vardır. Doğal üretildiği taktirde sağlık açısından faydalıdır. Bunlar fındık yağı, ceviz yağı gibi.”
Ne kadar tüketilmeli
Bitkisel veya hayvansal yağların kalorilerinin aynı olduğu- nu ve kontrollü tüketilmesi gerektiğini ifade eden Karaoğlu, sözlerine șöyle devam etti: “Bitkisel yağlar vücut nemlendirici olarak kullanılabilir.
Değișik mineral ve vitaminler içerdiklerinden uygun kișilere uygun olan miktarda kullanılması hem beslenme hem güzellik ürünleri açısından faydalıdır. Dünya büyüdükçe küçülmeye bașlamıștır. Artık bir çok insan dünyanın her yerindeki ürünlere rahatça sahip olabilmektedir. Bunun için o ülkelerden gelen sağlıklı yağlar da bunlardan sadece bir kaçıdır.
Bitkisel yağlar insan sağlığı açısından fay- dalı ve besleyicidir. Her șey olduğu gibi bu yağlar da bilinçli ve kontrollü tüketildiği takdirde birçok sağlıklı etkilerinden fay- dalanılabilir ve özellikle hem besin olarak hem de vücut için paketlenmiș ürünlerin yerine kullanılmak üzere çok faydalı. Ülkemizde ceviz, zeytin fındık yağı gibi yemeklerde ve güzellik ürünlerinde kullanılabilecek bir çok bitkisel yağ vardır.”
Kullanım yaygınlaşıyor
Alternatif yağların yaygınlaștığını belirten Karaoğlu, “Çok kısa zamanda bitkisel yağlar hakkında yapılan bilimsel araștırmalara internet aracılığı ile herkes rahatça ulașabiliyor. Bununla birlikte bu yağla üretilen yemek videoları medya aracılığı ile paylașılıyor. Büyük șehirlerde değișik ülkelerin yemekleri yaygınlașmaya bașladı.
Meksika, Asya ve birçok uluslararası lokantaların sayıları oldukça arttı ve artmaya devam ediyor. Böylece o ülkelerde kullanılan yağlar marketlerde rahatça ulașılmaya bașlandı. Böyle bir olușum, yağların yemeklerde kullanılmasını yaygınlaștırıyor. Bence bu bitkisel yağların kullanılması yaygınlașmalı ve yaygınlașacağına da inanıyorum” dedi.
Alternatif yağların dünyada kullanımı
Hint yemeklerinde Hindistan cevizi sütünün bolca kullanıldığını belirten Karaoğlu, “Bu nedenle onlara özgü bir tad verir. Eğer siz de değișik tadlara açıksanız mutlaka denemenizi tavsiye ederim. Hindistan cevizi yağı yine tatlılarda ve aroma vermesi için de Amerika’da sıkça kullanılır.
Avokadoya gelince Meksika yemeklerinde çok kullanılır ve çeșitli sosları ve salataları yapılır hatta Meksika usulü dürümlerin içinde bolca bulunur.
Amerika’da ise her ırktan insan olduğu için gideceğiniz etnik grubun restoranda yemeklerine göre bitkisel yağ kullanımı değișecektir. Ama Amerika’da kızartmalar için sıkça kullanılan sebze ve kanola (vegetable ve canola) yağlarıdır” diye konuștu.
Avokado |
Avokadonun anavatanı Orta Meksika. Azteklerin bereket meyvesi olarak da bilinen avokado, enerji değeri yüksek ve protein açısından da oldukça zengindir. Ayrıca bol miktarda A ve E vitamininin yanında B grubu vitaminleri ve potasyum gibi mineralleri içinde barındıran bir besin. Vücut dokularının ve cildin yenilenmesine yardımcı olur. Avokado dünyada vejetaryen mutfakta çok popülerdir, yüksek yağ içeriği nedeniyle sandviç ve salatalarda et yerine kullanılır. Toplandığında sert bir yapıda olan avokado meyvesinin tadı acıdır, yenmez. Oda sıcaklığında beklemesi gereken avokado, kese kağıdı içinde bir elma ya da muzla bekletilebilir, bu ona gerekli yumușaklığı katar. Avokadodan soğuk pres yöntemiyle yağ elde edilir. Türkiye’de 1970’li yılların bașında FAO aracılığıyla ABD’nin Kaliforniya eyaletinden deneme amaçlı çeșitli avokado fideleri getirilmiș, deneme üretimine bașlanmıș ve bu șekilde avokado Türkiye’ye girmiștir Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’nde Antalya’dan İskenderun’a kadar olan kușakta, ayrıca Rize gibi donun az olduğu Doğu Karadeniz Bölümü’ndeki illerde yetiștirilir. |
Hindistan Cevizi Yağı |
Tropikal ülkelerde yetișen Hindistan cevizinin, tüm hastalıkları iyileștirdiğine inanılır. Bu inanıș nedeniyle Hindistan cevizi ağacı “yașam için her șeye yeten” olarak nitelendiriliyor. Hindistan cevizi yağı, tropikal ülkeler ve Uzak Doğu ülkelerinde kozmetik, medikal ve gıda alanlarında binlerce yıldır kullanılıyor. 1940’lı yıllarda Amerika’da kullanılmaya bașlamasıyla birlikte tüm dünyaya yayılmaya bașladı. Tüketicilerin ilgi gösterdiği yağlar ülkemizde de raflardaki yerini almıștır. İlk bașta sadece güzellik ürünlerinde gördüğümüz ve bakım amacıyla kullanılan yağ, son dönem yemeklik yağ olarak kullanılıyor. |
DÜNYA GIDA DERGİSİ
Temmuz 2016 24
yağ sektörü